TRIS monument
Door: Erika Landkoer
10 November 2010 | Suriname, Leliëndaal
Gisteren, 9 november, waren we aanwezig bij het onthullen van het TRIS monument, dat gemaakt is ter herinnering aan de militairen die hier heel toen vroeger zijn omgekomen, door ziekte of ongeval of wat dan ook. Het bestuur van de TRIS in Zwijndrecht heeft aan Generaal Van Uhm gevraagd of deze oude graven mochten worden opgengemaakt zodat de lichamen (wat er van over bleef: hoera voor het naamplaatje wat ze altijd dragen) konden worden bijgezet in deze tombe met het monument. Vroeger was er geen sprake van dat de overledene terug kon naar NL. En hier in Paramaribo zijn ze al begonnen met het “opschonen” van heel oude begraafplaatsen. Dus is de TRIS net op tijd. Het was wel een hele organisatie, maar het was een prachtige bijeenkomst op de begraafplaats aan de Dr. Sofie Redmonstraat. De oude uniformen die je op de foto ziet, komen uit het museum in Zwijndrecht.
(Jo Reinartz, zou je de anderen op dit stuk willen attenderen? Bedankt)
De tekst hieronder komt van De Ware Tijd van woensdag 10 november.
Oud-weduwe Joke Gudde:
‘Ik moest het hebben van horen zeggen’
door Lloyd Djendje
Paramaribo - Vijfenvijftig lange jaren vol twijfels zijn nu uiteindelijk voorbij voor de Nederlandse Joke Gudde (78). Door het persoonlijk bijwonen van de herbegrafenis van de stoffelijke resten van haar eerste man, Peter van Bijlsteren, gisteren op Hodie Mihibi Cras Tibi, is Gudde nu in staat die diepgewortelde onzekerheid en het rouwgevoel achter zich te laten.
Onder het spelen van koraalmuziek door het Nationaal Leger nam ze waardig afscheid van haar vroegere dierbare man.“Ik moest het hebben van horen zeggen, maar vandaag heb ik persoonlijk meegemaakt waar hij begraven is. Ik vind het fantastisch van de organisatoren en het is goed dat ik toch naar Suriname ben gekomen om dit mee te maken, want ik heb heel lang getwijfeld over zijn sterven”, vertelt Gudde terwijl zij tranen veegt van haar rode wangen. Samen met haar huidige man en hun zoon, Peter Gudde, is zij speciaal naar Suriname afgereisd voor de herbegrafenis van veertien vroegere militairen van de Nederlandse Troepenmacht in Suriname (Tris). De stoffelijke resten zijn in een gezamenlijke tombe gelegd
Mevrouw Gudde was 23 jaar oud toen ze in Nederland van een dominee het bericht ontving dat haar man tijdens een oefening in een mijn was gesneuveld samen met vijf andere makkers. Uit hygiënische overwegingen koos de Nederlandse regering ervoor om de slachtoffers liever in Suriname te begraven, in plaats van de lijken naar Europa te vervoeren per boottocht die bijkans een maand kon duren. Gudde, die totaal terneergeslagen was, heeft naar haar zeggen niet een geweldige bijstand van de overheid gehad. “Maar de zorg van nu verschilt helemaal met die van toen”, geeft zij toe.
Ook ex-strijder Martin Coenen, die tussen 1965 en 1968 in het leger heeft gediend, vindt de plechtige herbegrafenis indrukwekkend. Zijn goede vriend, W van der Aa, stierf ook in Suriname. “De familie was in diepe rouw gedompeld, want het was zo zeker dat ze hun dierbaren nooit meer zouden zien en ook zijn graf. Maar ik weet nu waar hij is begraven. Ik kom om de vijf jaren naar Suriname als mijn tweede vaderland. Nu weet ik waar het graf van mijn vriend ligt”, aldus een duidelijk emotionele Coenen.
Volgens legerpredikant majoor Michel Stewart, zal het proces van troost bij vele nabestaanden nu pas aanbreken nadat ze hebben meegemaakt hoe en waar hun dierbaren zijn begraven. “Bij zo’n gelegenheid kunnen ze het verlies aanvaarden en dan kan de rouwperiode soms starten of kan een onafgemaakt rouwperiode juist worden afgesloten”, zegt Steward in zijn troostrede tot de aanwezigen.
In totaal stierven er 39 soldaten van de 15.000 Nederlandse militairen die op Surinaamse bodem gestationeerd waren tussen 1945 en 1975. Eerder zijn de resten van vijfentwintig personen in Nederland herbegraven. De doodsoorzaken varieerden van zwakte voor tropische ziekten tot ongelukken in het verkeer en met landmijnen. Ad van Wingerden, ex-militair, maakte deel uit van een peloton, waarbij op 12 augustus 1970 een ongeval met een drie tonner zich voordeed. Toen waren drie mensen op slag dood.
Van Wingerden heeft later met het oog op bundelingen van vroegere strijdmakkers de Stichting Triskontacten, opgericht. Hij vernam dat de rk-begraafplaats aan ontruiming toe is en maakte contact met het Nederlandse leger om te helpen met de verplaatsing en herbegrafenis van stoffelijke overschotten. Tom Boom, Nederlandse Chef Protocol Defensie, zegt dat zijn regering, mede vanwege het aflopen van de grafrechten bij de rk-begraafplaats, heeft ingespeeld op de Tris-oproep. Er is gezorgd voor en grafsteen en een bronzen plaat. Boom is blij met de bijstand van het Surinaamse Nationaal Leger om de plechtigheden tot een goed einde te brengen. Volgens ambassadeur Aart Jacobi typeert het als een “heel mooi waardig moment”. Het gaat volgens hem om een stukje respect aan de gesneuvelden en zeker aan de nabestaanden.
Het bedrijf Hennep heeft de opgravingen en transport verzorgd. De bijlegging had een plechtig verloop met militaire eer. De officiële handeling van het opvouwen van de Nederlandse vlag op de tombe werd verricht door de Ad van Wingerden en Ton Verzendaal, Tris-2e voorzitter. Het Nationaal leger liet het Wilhelmusvolkslied horen, waarna een minuut stilte in acht werd genomen. Familieleden en aanwezigen namen onder begeleiding van koraal muziek afscheid van jonge militairen die zijn omgekomen tijdens de uitoefening van hun taak ter bescherming van het grondgebied van hun land.-.
(Jo Reinartz, zou je de anderen op dit stuk willen attenderen? Bedankt)
De tekst hieronder komt van De Ware Tijd van woensdag 10 november.
Oud-weduwe Joke Gudde:
‘Ik moest het hebben van horen zeggen’
door Lloyd Djendje
Paramaribo - Vijfenvijftig lange jaren vol twijfels zijn nu uiteindelijk voorbij voor de Nederlandse Joke Gudde (78). Door het persoonlijk bijwonen van de herbegrafenis van de stoffelijke resten van haar eerste man, Peter van Bijlsteren, gisteren op Hodie Mihibi Cras Tibi, is Gudde nu in staat die diepgewortelde onzekerheid en het rouwgevoel achter zich te laten.
Onder het spelen van koraalmuziek door het Nationaal Leger nam ze waardig afscheid van haar vroegere dierbare man.“Ik moest het hebben van horen zeggen, maar vandaag heb ik persoonlijk meegemaakt waar hij begraven is. Ik vind het fantastisch van de organisatoren en het is goed dat ik toch naar Suriname ben gekomen om dit mee te maken, want ik heb heel lang getwijfeld over zijn sterven”, vertelt Gudde terwijl zij tranen veegt van haar rode wangen. Samen met haar huidige man en hun zoon, Peter Gudde, is zij speciaal naar Suriname afgereisd voor de herbegrafenis van veertien vroegere militairen van de Nederlandse Troepenmacht in Suriname (Tris). De stoffelijke resten zijn in een gezamenlijke tombe gelegd
Mevrouw Gudde was 23 jaar oud toen ze in Nederland van een dominee het bericht ontving dat haar man tijdens een oefening in een mijn was gesneuveld samen met vijf andere makkers. Uit hygiënische overwegingen koos de Nederlandse regering ervoor om de slachtoffers liever in Suriname te begraven, in plaats van de lijken naar Europa te vervoeren per boottocht die bijkans een maand kon duren. Gudde, die totaal terneergeslagen was, heeft naar haar zeggen niet een geweldige bijstand van de overheid gehad. “Maar de zorg van nu verschilt helemaal met die van toen”, geeft zij toe.
Ook ex-strijder Martin Coenen, die tussen 1965 en 1968 in het leger heeft gediend, vindt de plechtige herbegrafenis indrukwekkend. Zijn goede vriend, W van der Aa, stierf ook in Suriname. “De familie was in diepe rouw gedompeld, want het was zo zeker dat ze hun dierbaren nooit meer zouden zien en ook zijn graf. Maar ik weet nu waar hij is begraven. Ik kom om de vijf jaren naar Suriname als mijn tweede vaderland. Nu weet ik waar het graf van mijn vriend ligt”, aldus een duidelijk emotionele Coenen.
Volgens legerpredikant majoor Michel Stewart, zal het proces van troost bij vele nabestaanden nu pas aanbreken nadat ze hebben meegemaakt hoe en waar hun dierbaren zijn begraven. “Bij zo’n gelegenheid kunnen ze het verlies aanvaarden en dan kan de rouwperiode soms starten of kan een onafgemaakt rouwperiode juist worden afgesloten”, zegt Steward in zijn troostrede tot de aanwezigen.
In totaal stierven er 39 soldaten van de 15.000 Nederlandse militairen die op Surinaamse bodem gestationeerd waren tussen 1945 en 1975. Eerder zijn de resten van vijfentwintig personen in Nederland herbegraven. De doodsoorzaken varieerden van zwakte voor tropische ziekten tot ongelukken in het verkeer en met landmijnen. Ad van Wingerden, ex-militair, maakte deel uit van een peloton, waarbij op 12 augustus 1970 een ongeval met een drie tonner zich voordeed. Toen waren drie mensen op slag dood.
Van Wingerden heeft later met het oog op bundelingen van vroegere strijdmakkers de Stichting Triskontacten, opgericht. Hij vernam dat de rk-begraafplaats aan ontruiming toe is en maakte contact met het Nederlandse leger om te helpen met de verplaatsing en herbegrafenis van stoffelijke overschotten. Tom Boom, Nederlandse Chef Protocol Defensie, zegt dat zijn regering, mede vanwege het aflopen van de grafrechten bij de rk-begraafplaats, heeft ingespeeld op de Tris-oproep. Er is gezorgd voor en grafsteen en een bronzen plaat. Boom is blij met de bijstand van het Surinaamse Nationaal Leger om de plechtigheden tot een goed einde te brengen. Volgens ambassadeur Aart Jacobi typeert het als een “heel mooi waardig moment”. Het gaat volgens hem om een stukje respect aan de gesneuvelden en zeker aan de nabestaanden.
Het bedrijf Hennep heeft de opgravingen en transport verzorgd. De bijlegging had een plechtig verloop met militaire eer. De officiële handeling van het opvouwen van de Nederlandse vlag op de tombe werd verricht door de Ad van Wingerden en Ton Verzendaal, Tris-2e voorzitter. Het Nationaal leger liet het Wilhelmusvolkslied horen, waarna een minuut stilte in acht werd genomen. Familieleden en aanwezigen namen onder begeleiding van koraal muziek afscheid van jonge militairen die zijn omgekomen tijdens de uitoefening van hun taak ter bescherming van het grondgebied van hun land.-.
-
10 November 2010 - 20:20
Jaap Francke:
Hoi,
Zeer fijn voor de nabestaanden.
liefs -
21 November 2010 - 10:43
Femke:
Beste Erika,
Mooi geschreven!
Mooie fotos.
Vorig jaar was ik er op vakantie, dit omdat mijn vader een oud trisser is.
Maar net op tijd, ze zijn altijd in die periode van dat jaar in Suriname.
Mvg,
Femke -
14 Oktober 2013 - 19:17
Henk Brugman:
Ik heb het verslag van mevr Gudde( nu pas gelezen ) die wel op de herbegrafenis op 9 nov 2010 AAN WEZIG WAS waarbij wij ook graag hadden willen zijn ,maar nu gaan wij dan op eigen gelegenheid
naar de graf tombe en het onthullen van het Tris Monument.ik ben het met mevr Gudde eens dat het mini van Defensie ons bij de herbegravenis in 2010 volledig in de steek heeft gelaten ( met dank aan toen minister Hillen ) MAAR NAAR 38 JAAR gaan wij wel op eigen kosten naar Suriname OM BIJ DE GRAFTOMBE EN HET TRIS MONUMENT EN NATUURLIJK DE BEGRAFPLAATS TE BEZOEKEN VAN MIJN VADER
GROETEN Henk BRUGMAN -
14 Oktober 2013 - 19:17
Henk Brugman:
Ik heb het verslag van mevr Gudde( nu pas gelezen ) die wel op de herbegrafenis op 9 nov 2010 AAN WEZIG WAS waarbij wij ook graag hadden willen zijn ,maar nu gaan wij dan op eigen gelegenheid
naar de graf tombe en het onthullen van het Tris Monument.ik ben het met mevr Gudde eens dat het mini van Defensie ons bij de herbegravenis in 2010 volledig in de steek heeft gelaten ( met dank aan toen minister Hillen ) MAAR NAAR 38 JAAR gaan wij wel op eigen kosten naar Suriname OM BIJ DE GRAFTOMBE EN HET TRIS MONUMENT EN NATUURLIJK DE BEGRAFPLAATS TE BEZOEKEN VAN MIJN VADER
GROETEN Henk BRUGMAN -
03 Januari 2014 - 12:18
Van Es:
Dat ze rusten in vrede dit jaar weer naar de overkant het is nu 40 jaar geleden -
11 Augustus 2014 - 13:31
Dilip Dhoenmoen-zoon Van Ex-militairTRIS:
Geachte mevrouw/heer,
Mijn vader dhr. Sewpersad Dhoenmoen geboren 24 april 1921 overleden 1986. In de 2e WO 1945 heeft hij 3 jaren dienstplicht gehad bij de TRIS. 1948 groot verlof gekregen. Heeft de wandelmars van Tourtonnelaan tot Kopieweg gelopen. Heeft een medaille als erkenning. Heb als herinnering nog een tinnen veldvles. Wens heel graag nadere info waar ik e.e.a kan natrekken in Suriname. Bij voorbaat mijn dank.
Heb ook nu pas de site gelezen - heftig allemaal. Ben zeer erkentelijk en zeker heel fijn voor de nabestaanden. Ben trots op u... -
12 Augustus 2014 - 00:39
Erika Landkoer:
Geachte heer Dhoenmoen,
ik hoop dat u weer op deze site kijkt, ik weet anders niet hoe ik u moet bereiken.
U kunt mailen naar
contact@triscontacten.nl
Daar kunnen ze u verder helpen.
m.vr.gr. Erika Landkoer -
02 September 2014 - 16:30
Jan Van Bijsteren:
Het verslag van mevr. Gudde klopt niet. Haar man was namelijk niet Peter van Bijsteren. Mijn oom is op oefening door gebrekkige communicatie,( tijdens oefening) bij het openen tankdeksel door zijn hoofd geschoten. Hij was 40 jaar oud en had als KNIL militair aan de Birma spoorlijn en de Bersiap periode in Ned-Indië overleefd.Hij had een dochter in Nederland, die volgens mij niet op de hoogte was van dit gebeuren.
Zou u mij een duidelijke foto kunnen toesturen, zodat de inscriptie goed te zien is. -
03 September 2014 - 01:21
Erika Landkoer:
Geachte heer Van Bijsteren.
Wat is uw emailadres. Dan kan ik u de foto sturen. Uw emailadres moet u in uw verhaal zetten
Dank u. -
09 Augustus 2018 - 12:09
Leon Bok:
Hallo, ik schrijf voor de website Dodenakkers.nl een verhaal over het TRIS-monument. Zou u mij een aantal foto's uit uw verhaal ter beschikking willen stellen?
Met vriendelijke groet, Leon Bok -
19 Mei 2021 - 21:42
Jan Van Bijsteren:
Geachte Erika Landkoer,
Hopelijk krijgt u dit bericht onder ogen, ik ben degene die op 2 september 2014 omtrent het verslag van mevr. Gudde heeft gereageerd.
Uw antwoord op mijn email-bericht heb ik helaas niet ontvangen.
Heden ben ik op zoek gegaan naar meer informatie, zodoende kwam ik gelukkig op deze website terecht.
Indien mogelijk zou ik nog graag de duidelijke foto's van dit monument willen ontvangen.
Hopelijk bereikt dit bericht u nog, zodat deze foto's in de Fam. groep, kunnen vertonen.
m.vr.gr,
J. van Bijsteren
Reageer op dit reisverslag
Je kunt nu ook Smileys gebruiken. Via de toolbar, toetsenbord of door eerst : te typen en dan een woord bijvoorbeeld :smiley
